Synestezja.

Zapewne wiekszosci z Was to slowo nie jest znane. Mnie do niedawna bylo rowniez obce, chociaz odkad pamietam, mialam z nia, czyli synestezja, stale do czynienia, bo zapanowala w pelni nad moim odbieraniem roznych bodzcow, czy to wzrokowych, czy sluchowych, smakowych lub calkiem abstrakcyjnych. Z nikim nie dzielilam sie swoimi odczuciami, nie chcac uchodzic za dziwaczke, wariatke, czy innego psychicznego mutanta.
Trudno mi nawet opisac to zjawisko, bo jest ono niezwykle dziwne, ale sprobuje.
Zaczne od kolorow. Wiekszosc z nas na widok koloru niebieskiego lub na dzwiek slowa niebieski, podswiadomie wyobraza sobie/czuje chlod. To normalne, bo zimowe krajobrazy sa niebieskawe. Jest to kolor zaliczany do "zimnych". Podobnie jest z czerwonym, kolorem ognia. Czerwony wywoluje u nas poczucie ciepla, zaliczany jest do barw "cieplych". Wiekszosc ludzi tak wlasnie odbiera wizualnie lub sluchowo te kolory. Istnieja wszakze osoby, dla ktorych niebieski jest okragly, a czerwony poszarpany, odbieraja wiec kolor jako ksztalt.
Cyfry maja umowny ksztalt, odbieramy je wizualnie, kiedy sa napisane lub, slyszac je, widzimy ich ksztalt i znamy ich umowna abstrakcyjna wartosc. Jednak dla niektorych ludzi maja one smak lub kolor, czasem zapach lub konsystencje.
Bzdury? Majaczenia psychola? Nie, tak postrzegaja swiat synesteci - ludzie, u ktorych granice miedzy tym, co gorzkie, a tym, co twarde, nie sa tak scisle nakreslone, jak wydawaloby sie tzw. normalnym ludziom. To ludzie, ktorzy chociaz maja, jak kazdy, wzrok, sluch, smak, wech i dotyk oraz niezaburzona propriocepcje, czyli czucie wlasnego ciala, ich zmysly sa ze soba o wiele scislej polaczone. Dzieki temu potrafia odczuwac wrazenia zmyslem innym, niz ten, do ktorego byl skierowany zewnetrzny bodziec. I tak np. osoby, u ktorych wystepuje polaczenie wzrokowo-sluchowe, widza kolory podczas sluchania (niekoniecznie o kolorach) albo wypowiadania slow. Zazdrosc moze byc zielona, a poniedzialek kobaltowy, nawet kichniecie moze wywolac u synestety wrazenie koloru, powiedzmy turkusowego. Lub inaczej, poniedzialek moze byc ksztaltu oblego, wtorek jest bardziej kanciasty, ale nie tak bardzo jak czwartek.
Kiedy w 1880 roku Francis Galton jako pierwszy naukowo opisal to zjawisko w "Nature", wiekszosc naukowcow uznala je w najlepszym razie za efekt dzialania srodkow narkotycznych, zas w najgorszym - za oszustwo. Wiekszosc z nas moze zajrzec do swiata synestezji tylko przez narkotykowe okno (podobne do synestetycznych wrazenia obserwuje sie po zazyciu LSD lub meskaliny), jednak prawdziwi synesteci nie potrzebuja takich dopalaczy.
Synestezja wystepuje rodzinnie, na kazdych 7 synestetow, 6 to kobiety. Bardzo czesto synesteci bywaja leworeczni, maja klopoty z orientacja przestrzenna i rozroznianiem stron.
Przez stulecia synesteci uwazani byli za oszustow i dziwakow i dopiero wspolczesne techniki badawcze pozwolily rozstrzygnac watpliwosci co do tego fenomenu. W 2000 roku dzieki zastosowaniu rezonansu magnetycznego, udalo sie brytyjskim naukowcom potwierdzic, ze u tych osob aktywne sa inne obszary kory mozgowej niz u "zwyczajnych" ludzi.
Jesli ktos z Was jest blizej zainteresowany tym zajmujacym zjawiskiem, odsylam do ciekawego artykulu: http://www.fratangelo.com/scienceandlife.pdf.
Co ma do powiedzenia na ten temat Wikipedia?

Synestezja (gr. synaísthesis - równoczesne postrzeganie od sýn - razem i aísthesis - poznanie poprzez zmysły) w psychologii – stan lub zdolność, w której doświadczenia jednego zmysłu (np. wzroku) wywołują również doświadczenia charakterystyczne dla innych zmysłów, na przykład odbieranie niskich dźwięków wywołuje wrażenie miękkości, barwa niebieska odczuwana jest jako chłodna, obraz litery lub cyfry budzi skojarzenia kolorystyczne itp.Istnieją dwie teorie tłumaczące owo zjawisko. Według teorii Simona Baron-Cohena u osób doświadczających synestezji mogą występować dodatkowe połączenia w mózgu, które łączą obszary normalnie ze sobą nie połączone. Druga teoria mówi, że ilość połączeń synaptycznych jest taka sama, a mieszanie się odbieranych doświadczeń wynika z tego iż zachwiana jest równowaga pomiędzy hamowaniem i wyciszaniem docierających impulsów w mózgu.Synestezja w literaturze - środek stylistyczny polegający na przypisywaniu jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem. Szczególne znaczenie miała w literaturze symbolizmu, w korespondencji sztuk.

Wiecej:  http://pl.wikipedia.org/wiki/Synestezja

Jestem akademickim przykladem syntestety, zawsze wiedzialam, ze z moim odbieraniem bodzcow zewnetrznych jest cos nie tak, bylo inaczej niz u innych. U mnie nawet zapachy maja ksztalt i kolor, slowa tez widze inaczej, muzyka ma zapach i ksztalt, czasem nawet konsystencje i chyba tylko zmysl dotyku nie wspolgra z innymi. Dopiero jednak niedawno trafilam na artykul, ktory otworzyl mi oczy na to zjawisko i pozwolil nazwac to, co od dawna odczuwam.

***********************************************************************************

Zima nie chce popuscic ani troche. Napadalo, zasypalo i proszy nadal z nieba.