Czeste mycie skraca zycie.

O higienie czlowieka pierwotnego wiemy niewiele, zapewne pluskal sie w dostepnych akwenach wodnych, zeby pozbyc sie pasozytow lub ochlodzic, kiedy slonce mocno przygrzewalo. Znacznie wiecej danych o owczesnej higienie pozwalaja nam poznac cywilizacje, ktore pozostawily po sobie slady materialne i przekazy ustne lub pisemne. Juz w trzecim tysiacleciu pne. istniala w hinduskim protomiescie Mochendżo-Daro kanalizacja i wodociagi, co pozwala przypuszczac, ze wielkie znaczenie miala dla nich higiena osobista. Wiele religii kladlo nacisk na rytualne kapiele, starozytny Egipt, muzulmanie, Zydzi poddawali sie ablucjom, bo brud mial obrazac ich bostwa. Grecy natomiast smarowali ciala oliwa, ktora pozniej zeskrobywali wraz z brudem. Wszystkie te czynnosci dokonywane byly w domowym zaciszu i dopiero Rzymianie uczynili z kapieli publiczny ceremonial, propagujac w calym Imperium kult czystosci.
Ogolna dostepnosc wody i laznie staly sie symbolem Rzymu. Pierwsze publiczne laznie z goraca woda, ogrzewana cieplym powietrzem pojawily sie juz w III w. pne. Jednak dopiero za cesarzy pobudowano i udostepniono wszystkim wielkie palace kapielowe, gdzie nie tylko mozna bylo zazyc kapieli, ale tez pocwiczyc, poddac sie masazom lub korzystac z uslug prostytutek. W rzymskich lazniach zacieraly sie roznice statusowe, tam wszyscy byli sobie rowni.
Po wprowadzeniu chrzescijanstwa jako religii narodowej przez Konstantyna Wielkiego, zaczeto odchodzic od dbalosci o cialo, na korzysc czystosci duszy. Kapiel kojarzona byla z poganskim hedonizmem, a od III wieku podlegala zmasowanej krytyce. Owczesni skrajni asceci, bywalo, nie kapali sie nigdy w zyciu, wystarczal im chrzest, ktory oczyszczal z grzechu. Dopiero po smierci doswiadczali kapieli przed zlozeniem do grobu. Zwykli ludzie nadal jednak korzystali z lazni, choc rzadko.
W tamtych czasach muzulmanie z odraza wspominali, jak chrzescijanie cuchna.
Gdy ascetyczne uwielbienie brudu ok. XI w. straciło na popularności, umywalnie pojawiły się w klasztorach, a w miastach zachodniej Europy otwarto publiczne łaźnie wzorowane na hamamach (w Niemczech działały już wcześniej, w Rosji zaś znano banie). Zamozniejsi obywatele mieli mozliwosc indywidualnych kapieli we wlasnych domach. Kres higienie przyniosla dzuma, ktora na przelomie XIV i XV wieku usmiercila jedna trzecia mieszkancow Europy. Owczesni uczeni doszli bowiem do wniosku, ze rozpulchniona myciem skora latwiej wchlania zaraze. W 1538 roku Erazm z Rotterdamu z zalem pisal, ze "dzuma nauczyla nas obchodzic sie bez lazni". Od tego czasu zaczal sie najbrudniejszy okres w dziejach Europy.
Od polowy XVI do polowy XVIII wieku wierzono, ze warstwa brudu zapewnia zdrowie, chroniac przed morowy powietrzem, wszyscy smierdzieli bestialsko. Nie tylko chlopi lepili sie od brudu, arystokracja rowniez cuchnela pod samo niebo, krolowie chodzili zawszeni, a polskiej szlachcie dokuczal koltun i pasozyty.
W XVIII wieku zaczela sie moda na kuracje u wod, kapiele, picie naturalnych wod mineralnych, woda i higiena wrocily do lask, a rewolucja francuska zmienila odor perfumowanego potu w zapach mydla. Czystosc zaczela uchodzic za wyznacznik dobrego urodzenia. Teraz juz tylko bieda smierdziala. To w biednych dzielnicach rozprzestrzenialy sie choroby i epidemie.
Dopiero na poczatku XX wieku rozpoczeto zakrojona na szeroka skale propagande higieniczna, zmienily sie standardy budowlane, nakazujace kanalizowanie i lazienki w kazdym domu. Najszybciej postepowala rewolicja higieniczna w Ameryce, tam budowano wszystko od nowa. W Europie nielatwo bylo przerabiac domy i miasta pod katem wymogow higienicznych.
Wiek XX byl juz wiekiem swiadomej higieny, stal pod znakiem mydla i ochrony przed zarazkami.
W Polsce jednak wszystko szlo oporniej. Ja sama pamietam nieskanalizowane ulice w Lodzi, wygodki na podworkach, skad okresowo wywozono zawartosc. Na wsiach bylo jeszcze gorzej. Powoli jednak swiadomosc narodu poprawiala sie. Pamietam, ze kiedy szkolna higienistka sprawdzala stan czystosci uczniow w piatek, jedna z matek gwaltownie protestowala: Jak mozna w ogole sprawdzac czystosc w piatki, skoro dzieci kapia sie dopiero w sobote? Wtedy sobota byla dniem laziebnym, bo na niedzielna msze nalezalo isc czystym. Niektorym zostalo tak niestety do dzisiaj, czego mozna doswiadczyc w srodkach masowej komunikacji, zwlaszcza latem.
Inni zas tak dali sie poniesc reklamom srodkow czystosci i pedowi do sterylnosci, ze szkodza sobie nadmierna higiena bardziej, niz jej brakiem. Przesadzona higiena bowiem likwiduje naturalna oslone lipidowa i moze przyczynic sie do nieprzyjemnych schorzen. Wyjalawianie zmienia ph skory, ulatwia inwazje grzybom i alergenom, ktore w normalnych warunkach nie zagrazaja zdrowiu.
Nasze cialo buntuje sie, kiedy go nie myjemy, ale rowniez nadmiar higieny moze byc bardzo szkodliwy.
Znaj proporcjum, mocium panie.

Na podstawie ksiazki Katherine Ashenburg „Historia brudu"

**********************************************************************************

Szukajac bezskutecznie mojej zagubionej serwety, znalazlam cos, o czym zapomnialam, ze w ogole to mam. Ani skad sie u mnie wzielo. Musialo byc stare, bo koronka byla miejscami uszkodzona, a material pozolkly. Wypralam, wybielilam, polatalam koronke i w oczekiwaniu na cud, zwiazany z odnalezieniem zawieruszonej serwety, polozylam to tymczasowo na stole.